Is het VAPZ nog steeds een interessante keuze anno 2016?

Het Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen is nog steeds de meest fiscaal vriendelijke manier om een extra pensioen op te bouwen. Het betreft een levensverzekering die u kan afsluiten bij uw sociaal verzekeringsfonds of uw verzekeringsmaatschappij.

Maximum bedragen in 2016

De maximumbijdrage in 2016 voor het Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen bedraagt 8,17% (of 9,40% voor een Sociaal Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen) van het geherwaardeerde netto belastbaar beroepsinkomen van drie jaar geleden. Dit inkomen vindt u terug op de eerste kwartaalafrekening van uw sociale bijdragen als zelfstandige. De betaalde premie moet bovendien minimum 100 € bedragen. De maximum premie bedraagt 3060,07 € (of 3520,77 € voor een sociaal VAPZ). Bij starters (eerste 3 jaar activiteit) worden de premies niet berekend op het inkomen van drie jaar terug, maar op het inkomen van het jaar zelf waarop de sociale bijdragen worden berekend.

Fiscale voordelen

Deze vorm van sparen biedt u een dubbel fiscaal voordeel. Niet alleen moet u hierdoor minder belastingen betalen, maar u zal ook minder sociale bijdragen moeten betalen.

Indien u dit jaar bijvoorbeeld 1000 € zou storten en u verdient 50.000 €, dan zou deze premie u 642,90 € uitsparen aan sociale bijdragen en belastingen. De werkelijke kost bedraagt dan slechts 357,10€.

Verschil tussen het gewoon VAPZ en het sociaal VAPZ

Het sociaal VAPZ is hetzelfde als een gewoon VAPZ, maar dan met extra solidariteitsprestaties. Voor deze extra dekkingen wordt maximum 10% van de premie aangewend. Het gaat hier bijvoorbeeld om een extra uitkering tijdens periodes van arbeidsongeschiktheid of invaliditeit, het betalen van de VAPZ premie tijdens periodes van arbeidsongeschiktheid, vergoeding voor overlijden tijdens loopbaan … Bovendien kan u ook een iets groter kapitaal opbouwen in een sociaal VAPZ (3520,77€x90% > 3060,07€)

Hoe wordt dit kapitaal belast bij latere pensionering

Het kapitaal wordt omgezet in een fictieve jaarrente die u gedurende een aantal jaar in uw aangifte in de personenbelasting moet opnemen. Op dit bedrag zal u jaarlijks belast worden.

Leeftijd uitkering pensioenkapitaal: 65 64 63 62 61 60

Fictieve rente: 5% 4,5% 4,5% 4% 4% 3,5%

Aantal jaar op te nemen: 10 13 13 13 13 13

Indien u wacht tot uw 62ste en u hebt een kapitaal van 100.000 € bij elkaar gespaard, dan dient u jaarlijks 4000 € op te nemen in uw belastingaangifte en dit gedurende 13 jaar. Op deze 4000€ betaalt u dan jaarlijks tussen de 0% en de 50% belastingen afhankelijk van uw situatie. U bent op dat moment echter reeds op pensioen en zal hierdoor waarschijnlijk niet meer in de hoogste belastingschijven vallen.

Blijft u echter werken tot aan de wettelijke pensioenleeftijd en neemt u pas dan uw kapitaal op, dan wordt uw kapitaal slechts voor 80% in aanmerking genomen voor de fictieve omzettingsrente. (100.000 € x 80% x 5% = 4000 € belastbaar per jaar gedurende 10 jaar). Daarnaast betaalt u nog een riziv-bijdrage van 3,55% op het volledige kapitaal inclusief de winstdeelname.

Rendement VAPZ

Stel dat u ongeveer 50.000€ verdient en u vanaf uw 30ste jaarlijks een bedrag van 3000€ zou storten in uw VAPZ. Er van uitgaande dat u jaarlijks 2% rendement haalt, dan zou u bij uw pensionering op uw 65ste verjaardag 155.983€ gespaard hebben. Rekening houdend met uw fiscaal en sociaal voordeel van 64%, heeft deze premie u slechts 1080€ per jaar gekost. De totale kost zou dan 38.880€ belopen. Dit geeft een bruto rendement van 117.103€ of een winst van 301%!. U moet echter wel riziv-bijdrage van 3,55% betalen op uw kapitaal ten belope van 5.537€ en de geraamde cumulatieve belastingen ten bedrage van 24.957€. Hierdoor komt het netto rendement op 86.608€ of 223%. Ter vergelijking: eenzelfde rendement op uw spaarboekje zou u slechts de helft hebben opgeleverd.

Voorwaarden VAPZ

Ten eerste dient u een zelfstandige activiteit uit te oefenen. Ten tweede dient u als zelfstandige de minimale sociale bijdragen van een zelfstandige in hoofdberoep te betalen. Voor 2016 komt dit neer op minstens 726,94€ per kwartaal, en dit ongeacht of u deze betaalt in bijberoep of in hoofdberoep. De VAPZ premie is maar aftrekbaar indien u alle wettelijk verschuldigde sociale bijdragen volledig hebt betaald voor het einde van dat jaar.

Moment uitkering

Vroeger kon een VAPZ uitgekeerd worden op een gunstig moment. Dit was ofwel bij de wettelijke pensioenleeftijd, in een der vijf jaren voor de wettelijke pensioenleeftijd of bij het overlijden.

Vanaf 1 januari 2016 is het enkel nog mogelijk om vanaf de wettelijke pensioenleeftijd de uitkering van het kapitaal te bekomen.

Overige opmerkingen

De premietaks van 4,4% is niet van toepassing op het VAPZ.

Het VAPZ kan gecombineerd worden met pensioensparen, lange-termijn-sparen (individuele levensverzekering) en met uw groeps- of IPT verzekering.

Meewerkende echtgenoten kunnen toegang krijgen tot het VAPZ, maar enkel als zij vallen onder het maxi-statuut.

De eventuele winstdeelname is volledig vrijgesteld van belastingen.

Hoe er wel nog rekening mee dat bepaalde verzekeraars instapkosten aanrekenen bij elke storting. Deze kunnen uw rendement aantasten.

Het VAPZ is een persoonlijke bijdrage. Uw vennootschap mag deze betalen maar dan zal deze geboekt worden op uw rekening-courant of als bijkomend voordeel alle aard belast worden in hoofde van de bedrijfsleider.

Het wettelijk pensioen van een zelfstandige bedraagt in 2016 tussen de 1092€ (minimum) en 1300€ (maximum).